Ontwikkelingen in de vrouwenopvang

Een nieuwe kijk op vrouwenopvang

In 2008 blijkt uit het architectuuronderzoek Van Huis en Haard dat het overgrote deel van de ca. 50 accommodaties in Nederland nog steeds gebaseerd is op groepsbewoning. Dit geeft zoveel stress, zowel bij de cliënten als bij de hulpverleners, dat het contraproductief is voor een effectieve hulpverlening. Van Huis en Haard geeft acht aanbevelingen voor het vastgoed voor vrouwenopvang. Eén daarvan is om in de nieuwe accommodaties wonen en zorg van elkaar te scheiden. Het verblijf in de opvang vindt dan plaats in zelfstandige wooneenheden, met in de directe omgeving ervan de zorgfuncties en ruimtes voor groepsactiviteiten. 

Proeftuin 'Vastgoed voor Vrouwenopvang'

Op basis van het onderzoek en de aanbevelingen wordt medio 2008 gestart met de Proeftuin Vastgoed voor Vrouwenopvang. Deelnemers zijn zeven teams, elk samengesteld uit een instelling voor Vrouwenopvang, de betrokken centrumgemeente en een gemotiveerde corporatie. In de Proeftuin wordt per locatie het nieuwe opdrachtgeverschap voor de Vrouwenopvang verkend en uitgewerkt. In twee jaar tijd worden via werkbezoeken en workshops grote verschillen in perspectief overbrugd en een gemeenschappelijke opgave geformuleerd. In Nijmegen, Venlo en Maastricht zijn bestaande woningbouwcomplexen door corporaties herbestemd tot vrouwenopvang, in Utrecht wordt er door Mitros nieuwbouw ontwikkeld in de wijk Transwijk. Andere teams zijn nog in de voorwaardenscheppende fase. 

Ook het Oranje Huis in Alkmaar, waarvan het initiatief al dateert uit 2005, sluit zich aan bij de Proeftuin. Het Oranjehuis in Alkmaar is de eerste 'nieuwe vorm' van vrouwenopvang. Het is bovendien een landelijke pilot, waar met steun van het Ministerie van VWS ook een nieuwe hulpverleningsmethodiek wordt geïntroduceerd. De locatie van de nieuwbouw van het Oranje Huis is bekend, waardoor de hulpverlening laagdrempelig is. Desondanks is het er niet minder veilig. In april 2011 zal het casco van het Oranje Huis door Woonwaard aan de Blijf Groep worden opgeleverd. 

In de openbaarheid

Terwijl de ambulante hulpverlening en preventie steeds steviger worden ontwikkeld, is er - mede daardoor - een toename in de ernst van de meervoudige problematiek van de slachtoffers die wél in de opvang terecht komen: geweld, armoede, schulden, sociaal isolement, geen verblijfsstatus, verslaving, psychiatrische problemen, zwakbegaafdheid. Tachtig procent heeft ook een posttraumatisch stress syndroom. Zéér ernstig bedreigde cliënten komen tegenwoordig niet meer in de reguliere opvang terecht, maar worden elders ondergebracht. Daardoor is het mogelijk dat locaties van vrouwenopvang bekend zijn in hun omgeving. Tijdens de Proeftuin is er daarom veel aandacht besteed aan de relatie met de omliggende wijk. 

Transformatie uitvoering beleid

De uitvoering van het beleid ten aanzien van vrouwenopvang i.c. het geweld in afhankelijkheidsrelaties is een kerntaak van de aangewezen Centrumgemeenten Vrouwenopvang, zie de kaart voor de regioindeling. De vrouwenopvang is regionaal georiënteerd, maar heeft door de aard van de problematiek ook altijd een landelijke taak.

Op landelijke schaal staat de sector Vrouwenopvang aan de vooravond van een ingrijpende transformatie om passend, goed en snel hulp en opvang te kunnen geven aan slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Lees hierover verder onder Lange termijnontwikkelingen en landelijk beleid. 

​